Документы
Уважаемые наши подписчики, мы продолжаем публикации в рубрике детские сказки на языках народов Карачаево-Черкесии.
Сегодня мы публикуем "Колобок" на черкесском языке. Перевод Тхагапсова У.А. поэта, переводчика, члена Союза писателей и журналистов РФ.
КОЛОБОК*
ЩыIащ-псэуащ зы лIыжьрэ зы фызыжьрэ.
- Колобок тхуэбгъэжьамэ арат, фызыжь, - жеIэ лIыжьым.
- Хьэжыгъэ диIэкъым, сыт къызыхэсщIыкIынур?
- Iэгъу!.. Хьэжыгъалъэ пхъуантэр къэтхъущI, ар зытет дапхъэр къэпхъэнкI. УмыщIэххэурэ хьэжыгъэ IэмыIэ зытIущ пхузэхуэхьэсынкIэ мэхъу, - тепыIэкъым лIыжьыр.
Фызыжьым пхъуантэр къитхъунщIщ, дапхъэр къипхъэнкIри, IэмыщIитI хъун хьэжыгъэ зэхуихьэсащ. Ар шатэкIэ фIыуэ зэIиудщ, ипщри, дагъэкIэ игъэжьэжащ. ИужькIэ игъэупщIыIуну щхьэгъубжащхьэм трилъхьащ.
Зэпэхъурейуэ ягъэжьа Колобок абдежым тIэкIурэ телъа нэужь, зигъэкIэрахъуэу щIидзэри къежьащ. Щхьэгъубжащхьэм къелъэри – шэнтым, шэнтым къелъэри – пэш лъэгум, лъэгум зыщигъэкIэрахъуэу ирижэурэ нэсащ бжэщхьэIум, абы елъэри – пырхъуэм, пырхъуэм икIри – дэкIуеипIэм, дэкIуеипIэм зригъэджэрэзэхри – пщIантIэм, пщIантIэм зыдигъэкIэрэхъукIри – уэрамым. Уэрамым къызэрыхутэу, макIуэ-мэлъей!
ЗигъэкIэрахъуэурэ гъуэгум ирожэ Колобок. Абы къыхуозэ ТхьэкIумэкIыхьыр.
- Ей, Колобок, Колобок, усшхащэрэт жызоIэ, - жеIэ ТхьэкIумэкIыхьым.
- Сумышх, ТхьэкIумэкIыхь набгъэ! Сэ уэрэд бжесIэнщ!
И уэрэдми къыхедзэ:
Пхъуантэм сыкъыщатхъунщIащ,
Дапхъэм сыкъыщапхъэнкIщ,
Дэгъуэу шатэкIэ сапщащ,
ИкIи тхъукIэ сагъэжьащ,
Щхьэгъубжащхьэм сытралъхьат,
СагъэупщIыIун я гугъат;
Дадэ сыкъыIэщIэкIащ,
Нанэ сыкъыIэщIэкIащ,
Уэри, Набгъэ, укъимылъ,
СызэрыпIэщIэкIым еплъ!
Ар жиIэри, Колобок макIуэ-мэлъей, ТхьэкIумэкIыхьым илъэгъуаи - имылъэгъуаи!
ЗигъэкIэрахъуэмэ зигъэджэрэзурэ адэкIэ мажэ Колобок. Абы къыхуозэ Дыгъужьыр.
- Ей, Колобок, Колобок, усшхащэрэт жызэIэ, - жеIэ Дыгъужьым.
Сумышх, Дыгъужь щхъуэжь! Сэ уэрэд бжесIэнщ!
Пхъуантэм сыкъыщатхъущIащ,
Дапхъэм сыкъыщапхъэнкIащ,
Дэгъуэу шатэкIэ сапщащ,
ИкIи тхъукIэ сагъэжьащ,
Щхьэгъубжащхьэм сытралъхьат,
СагъэупщIыIун я гугъат;
Дадэ сыкъыIэщIэкIащ,
Нанэ сыкъыIэщIэкIащ,
Набгъэм сыкъыIэщIэкIащ,
Уэри, Дыгъужь, укъимылъ,
СызэрыпIэщIэкIым еплъ!
Ар жиIэри, Колобок макIуэ-мэлъей, Дыгъужьым илъэгъуаи-имылъэгъуаи!
АдэIэ мажэ Колобок, зигъэкIэрахъуэрэ зигъэджэрэзурэ. Абы къыхуозэ Мыщэр.
- Ей, Колобок, Колобок, усшхащэрэт жызоIэ, - жеIэ Мыщэм.
- Сумышх, Мыщэ лъэбыцэжь! Сэ уэрэд бжесIэнщ!
Пхъуантэм сыкъыщатхъунщIащ,
Дапхъэм сыкъыщапхъэнкIащ,
Дэгъуэу шатэкIэ сапщащ,
ИкIи тхъукIэ сагъэжьащ,
Щхьэгъубжащхьэм сытралъхьат,
СагъэупщIыIун я гугъат;
Дадэ сыкъыIэщIэкIащ,
Нанэ сыкъыIэщIэкIащ,
Набгъэм сыкъыIэщIэкIащ,
Щхъуэжьми сыкъыIэщIэкIащ,
Уэри, Мыщэ, укъимылъ,
СызэрыпIэщIэкIым еплъ!
Ар жиIэри, Колобок макIуэ-мэлъей, Мыщэм илъэгъуаи-имылъэгъуаи!
ЗигъэкIэрахъуэмэ зигъэджэрэзурэ адэкIэ мажэ Колобок. Абы къыхуозэ Бажэр.
- ФIэхъус гуапэ узох, Колобок! Уэ цIыкIур сыту улъагъугъуафIэ, сыту угуакIуэ!..
Колобок и уэрэдыр зэуэ къришын щIедзэ:
Пхъуантэм сыкъыщатхъунщIащ,
Дапхъэм сыкъыщапхъэнкIащ,
Дэгъуэу шатэкIэ сапщащ,
ИкIи тхъукIэ сагъэжьащ,
Щхьэгъубжащхьэм сытралъхьат,
СагъэупщIыIун я гугъат;
Дадэ сыкъэIэщIэкIащ,
Нанэ сыкъыIэщIэкIащ,
Набгъэм сыкъыIэщIэкIащ,
Щхъуэжьым сыкъыIэщIэкIащ,
Мыщэм сыкъыIэщIэкIащ,
Уэри, Бажэ, зи фэр пшэплъ,
СызэрыпIэщIэкIым еплъ!..
- Сыту уэрэд дахащэ, сыту дахэуи жыпIэрэ! Ауэ, Клобок, - жеIэ Бажэм, - сэ жьы сыхъуащи, си тхьэкIумэм тыншу зэхихыжкъым. Мы си пэм укъытетIысхьэрэ уи уэрэд дахэр зэ къызжепIэжатэмэ, си гуапэ дыдэу седэIунт!
Ар жиIэу зыкъыщригъэзыхкIэ, зигъэкIэрахъуэурэ Колобок мажэри Бажэм и пэм тотIысхьэ, и уэрэдри аргуэру жеIэ.
- Тхьэм уигъэпсэу, Колобок, уэрэдыфI дыдэ къызжепIащ!.. Ауэ си гуапэу иджыри зэ седэIужынт… Моуэ си бзэгум укъытетIысхьэрэ зэ закъуэ къызжепIэжатэмэ, сыту себгъэхъулIат! – жиIэри, Бажэм и бзэгур къридзащ. Колобок зытесам къелъэри бзэгум зэрытепкIэу, Бажэм зэуэ зыжьэдидзэри… Iэм-Iэм…
• Колобок – зэпщ-зэгъажьэу ягъэхьэзыра хьэлу.
