Документы
Уважаемые наши подписчики, мы продолжаем публикации в рубрике детские сказки на языках народов Карачаево-Черкесии.
Сегодня мы предлагаем вашему прочтению русскую народную сказку "Колобок" на ногайском языке "КАЛАКАЙ" переводчик Джемакулов Хасан Назирович, поэт-переводчик.
Публикацию к печати подготовила М.Мижева - редактор ногайского языка.
КАЛАКАЙ
орыс халк эртегиси
Бурын-бурын заманда карт пан куртка яшаганлар. Бир куьн карт курткага тилейди:
– Калакай писиреш, куртка.
– Не заттан писирейим? Уным йок, – деп яваплайды ога куртка.
– Э-эх, куртка! Сен ун кутыктынъ туьбин кырып, сыпырып кара. Ким биледи, етип те олтырар, – дейди карт.
Куртка казануьйге барып, кутыктынъ туьбиннен бир-эки увыс ун йыяды. Унды эски элеги мен элейди, каймак карыстырып ийлейди, табага май ягып писиреди эм терезединъ туьбине сувытпага салады.
Калакай терезе туьпте ятады, ятады, безеди эм шатка каткып туьседи, шаттан ерге, сонъ эсикке, эсиктен – басамакка, басамактан – азбарга, азбардан орамга шыгады, орам бойлап кете береди. Тыгырады Калакай йолга туьсип. Алдына Коян шыгады:
– Калакай, Калакай, мен сени ермен, – дейди Коян.
– Еме мени‚ Коян, мен сага йыр йырлайым.
Мен Калакайман, Калакайман,
Сага йырымды йырлайман.
Ун кутыктан кырылганман,
Бир увыска йыйылганман,
Эски элек пен эленгенмен,
Каймак пынан ийленгенмен.
Май ягылган табага
Аьдуьвленип салынганман,
От уьстинде кызарганман,
Терезе туьбинде сувыганман.
Мен кашканман атайдан,
Мен кашканман абайдан,
А сеннен, Коян, кыйын тувыл кашпага, –
деп йырлайды да тыгырып кетеди. Коян артыннан авызы ашылып калады.
Айланады Калакай, караса, алдында Боьри туры. Йырткыш ога:
– Калакай, Калакай, мен сени ермен, – дейди.
– Еме мени, куьлтуьс Боьри, мен сага йыр йырлайым.
Мен Калакайман, Калакайман,
Сага йырымды йырлайман,
Ун кутыктан кырылганман,
Бир увыска йыйылганман,
Эски элек пен эленгенмен,
Каймак пынан ийленгенмен.
Май ягылган табага
Аьдуьвленип салынганман,
От уьстинде кызарганман,
Терезе туьпте сувыганман.
Мен кашканман атайдан,
Мен кашкаман абайдан,
Мен кашкаман Кояннан.
А сеннен кашпага, Боьри‚ кыйын тувыл‚ – дегенди айтып, Калакай тыгырып кетеди. Боьри анъламай да калады.
Айланады Калакай, караса, алдына Аюв туры.
– Калакай, Калакай, мен сени ермен! – дейди Аюв.
– Эй, котанаяк, кайда сага мени емеге!
Мен Калакайман, Калакайман,
Сага йырымды йырлайман,
Ун кутыктан кырылганман,
Бир увыска йыйылганман,
Эски элек пен эленгенмен,
Каймак пынан ийленгенмен.
Май ягылган табага
Авдуьвленип салынганман,
От уьстинде кызарганман,
Терезе туьпте сувыганман.
Мен кашканман атайдан,
Мен кашканман абайдан,
Кояннан да кашканман,
Боьриден де кашканман,
Сеннен, Аюв, кашпага еп-енъил! – дегенди айтады да тыгырып кетеди. Аюв эсин де йыялмай калады.
Айланады Калакай, караса, Туьлки туры алдында. Ол аьйлежи тавысы ман:
– Калакай, Калакай, кайда барасынъ? – деп сорайды.
– Йолда айланаман.
– Калакай, Калакай, конъырав давазынъ бар деп эситкенмен, мага бир йырлаш!
Калакай йырлап баслайды:
– Мен Калакайман, Калакайман,
Сага йырымды йырлайман,
Ун кутыктан кырылганман,
Бир увыска йыйылганман,
Эски элек пен эленгенмен,
Каймак пынан ийленгенмен.
Май ягылган табага
Адуьвленип салынганман,
От уьстинде кызарганман,
Терезе туьпте сувыганман.
Мен кашканман атайдан,
Мен кашканман абайдан,
Кояннан да кашканман,
Боьриден де кашканман,
Аювдан да кашканман,
А сеннен кашпага‚ Туьлки, акыл керек тувыл!
Сонда Туьлки айтады:
– Йырынъ сенинъ бек яхшы, тек мен аьруьв эситпеймен. Калакай, Калакай, сен меним бурныма минип, яне бир йырлаш, тек давазынъды шыгарып.
Калакай Туьлкидинъ бурнына каткып минеди эм сол ок йырды бакырып йырлайды. Ама туьлки ога:
– Калакай, Калакай, сен меним тилимнинъ ушына минип йырласанъ экен, – деп ялбарып тилейди.
Алданып кутылган Калакай туьлкидинъ тилине минемен дегенлей, Туьлки оны каба кояды. Соьйтип эртеги кутылады, Калакай десенъ ютылады.
2018 йыл.
